Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι τιμές εντός των ορίων που μας δίνει το εργαστήριο δεν είναι πάντα το ίδιο ανεκτές για όλους μας. Ειδικά τα όρια των επιτρεπτών τιμών για το σάκχαρο, τη χοληστερίνη ή την κρεατινίνη, που δείχνει τη λειτουργία των νεφρών, αλλάζουν ανάλογα με την πάθηση (πχ άλλα είναι τα όρια για ένα διαβητικό ασθενή, για έναν ασθενή με αρχόμενη νεφρική ανεπάρκεια την οποία δε γνωρίζει καν, έναν υπερήλικα κλπ). Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να καθορίζονται από το θεράποντα ιατρό τα επιτρεπτά όρια της χοληστερόλης και των λιπιδίων, εξατομικευμένα για τον κάθε ασθενή, με βάση το ιστορικό του και άλλους παράγοντες κινδύνου και να τίθεται ο αντίστοιχος στόχος μείωσης των λιπιδίων, με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή.

Παρατηρείται συχνά τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων να ερμηνεύονται από τον ίδιο τον ασθενή, προκειμένου να αποφύγει μια επιπλέον επίσκεψη στο γιατρό του, με καταστροφικές όμως συνέπειες για την υγεία του γιατί συνήθως… παρερμηνεύονται και υποεκτιμώνται.

Οπωσδήποτε χρειάζεται νηστεία 12-14 ωρών πριν την αιμοληψία.

Καθορισμός ομάδας πληθυσμού για προληπτικό έλεγχο
• Άνδρες άνω των 40 ετών και γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση
• Άτομα με που έχουν υποστεί έμφραγμα ή εγκεφαλικό ανεξάρτητα από την ηλικία ή με κλινικά ευρήματα ενδεικτικά δυσλιπιδαιμίας
• Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία
• Ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο(eGFR <60mL/min/1,73m2 ή παρουσία λευκωματουρίας)
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου: άνδρες με συγγενείς 1ου βαθμού που υπέστησαν έμφραγμα ή εγκεφαλικό σε ηλικία < 55 ετών , γυναίκες με συγγενείς 1ου βαθμού που υπέστησαν έμφραγμα ή εγκεφαλικό σε ηλικία < 65 ετών
• Άτομα με αρτηριακή υπέρταση
• Άτομα με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα (ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωρίαση, ή σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας)
• Ενήλικα άτομα που καπνίζουν
• Ενήλικα άτομα με σεξουαλική δυσλειτουργία
• Υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα με BMI > 27 kg/m2
• Συγγενείς ατόμων με κληρονομικές διαταραχές των λιπιδίων.
• Παιδιά με κληρονομικό ιστορικό υπερλιπιδαιμίας ή καρδιαγγειακής νόσου ή άλλους παράγοντες κινδύνου
Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρηση 2011, 52: 358-363

Η απάντηση είναι ότι η δίαιτα είναι απαραίτητη σε κάθε περίπτωση και η θεραπεία ξεκινά με αυτή και δεν εγκαταλείπεται ποτέ, ακόμα και όταν λαμβάνεται φαρμακευτική αγωγή.

Τα λιπίδια του αίματος αποτελούνται από: την ολική χοληστερόλη, την LDL (κακή) χοληστερόλη, που μεταφέρει την χοληστερόλη στους περιφερικούς ιστούς και ευθύνεται κυρίως για τη σταδιακή απόφραξη των αγγείων του οργανισμού μας, την HDL (καλή) χοληστερόλη, που απομακρύνει τη χοληστερόλη από τους περιφερικούς ιστούς προς το ήπαρ και προστατεύει τα αγγεία, και τα τριγλυκερίδια. Μια από τις πρωταρχικές συστάσεις που γίνονται από το γιατρό ή τον διαιτολόγο σας , για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων , είναι να μειώσετε τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα σας αρχικά μέσω της διατροφής και στην συνέχεια , σε περίπτωση που οι τιμές με την σωστή διατροφή παραμένουν υψηλές να ξεκινήσετε φαρμακευτική αγωγή.

Οι διατροφικές οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσετε σε πρώτη φάση είναι :

• Κατανάλωση ψαριών τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, με προτίμηση στα λιπαρά ψάρια, όπως σκουμπρί, τσιπούρα, σολομός, τόνος και σαρδέλα (τη σαρδέλα με επιφύλαξη σε περίπτωση που έχετε αυξημένη αρτηριακή πίεση). Τα ω3 λιπαρά που περιέχονται στα λιπαρά ψάρια, μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση των τριγλυκεριδίων, αλλά και να προφυλάξουν τα αγγεία από πιθανότητα θρομβώσεων και δημιουργία φλεγμονών

• Μείωση της κατανάλωσης των βλαβερών λιπαρών από τη διατροφή και όχι μόνο της συνολικής πρόσληψης λίπους. Τα <<βλαβερά >> λιπαρά , όπως τα trans και τα κορεσμένα λίπη είναι αυτά που πρέπει να μειώσουμε από την διατροφή μας και να τα αντικαταστήσουμε με παρθένο ελαιόλαδο, στη σαλάτα και στο μαγείρεμα, να χρησιμοποιούμε φυτικές στερόλες, αντί για ζωικό βούτυρο, και ξηρούς καρπούς - με μέτρο- για των πρόσληψη των απαραίτητων πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. Εδώ πρέπει να τονιστεί πως η υπέρμετρη κατανάλωση ελαιόλαδου και φυτικών στερολών μπορεί να συντελέσει στην αύξηση του βάρους, που αποτελεί εξίσου επιβαρυντικό παράγοντα για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων.

• Συστηματική κατανάλωση φρούτων με κόκκινο ή πορτοκαλί χρώμα (πολύ σημαντικές πηγές μετάλλων, βιταμινών και φυτικών ινών), λαχανικών με πολύ σκούρο πράσινο χρώμα καθώς και αναποφλοίωτου ρυζιού, δημητριακών και ζυμαρικών ολικής άλεσης που αποτελούν πλούσια πηγή φυτικών ινών. Μην ξεχνάτε να καταναλώνετε 30γρ. φυτικών ινών ημερησίως, αφού συμβάλλουν στην αύξηση των επιπέδων της HDL <<καλής>> χοληστερόλης.

• Περιορισμένη χρήση οινοπνεύματος. Το οινόπνευμα, ημερησίως, δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 20-30 γραμμάρια. Αυτό σημαίνει όχι περισσότερα από δυο ποτά την ημέρα για τους άντρες ή 1 ποτό την ημέρα για τις γυναίκες.

• Η άσκηση πρέπει να είναι συστηματική και όχι περιστασιακή. Είναι ικανοποιητική όταν περιλαμβάνει μέτριας έντασης άσκηση, όπως περπάτημα, κολύμπι ή ποδήλατο, επί 30 έως 45 λεπτά, 3 έως 5 φορές την εβδομάδα. Συμβάλλει στην αύξηση της HDL χοληστερόλης και στη μείωση των τριγλυκεριδίων.

• Διακοπή καπνίσματος και ρύθμιση της αρτηριακής πιέσεως σε τιμές <140/90 mmHg, μέσω της μείωσης της κατανάλωσης αλατιού σε 2-3 γρ. ημερησίως.

Τέλος είναι πολύ σημαντικό να μειώσετε το σωματικό σας βάρος σε περίπτωση που έχετε δείκτη μάζας σώματος > 25 και περίμετρο μέσης >94-102 εκ. για τους άνδρες και > 80-88 εκ. για τις γυναίκες. Η απώλεια βάρους συμβάλλει στην αύξηση της HDL χοληστερόλης και στη μείωση της ολικής χοληστερόλης, της LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων.

Ωστόσο, πολλές φορές, παρά την αυστηρή τήρηση των διατροφικών οδηγιών τα επίπεδα της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων παραμένουν αυξημένα και κρίνεται απαραίτητη η έναρξη φαρμακευτικής αγωγής από το γιατρό σας.
Γράφει η Σοφία Παπικινού, Κλινική Διαιτολόγος

Το συχνότερο εμπόδιο στην απόφαση ενός ασθενούς να λάβει τα φάρμακα που θα μειώσουν τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια στο αίμα του είναι ο φόβος της βλάβης του ήπατος. Αποτελεί μια γνωστή ανεπιθύμητη ενέργεια των φαρμάκων αυτών στο ευρύ κοινό που φοβίζει. Ωστόσο το πραγματικό ποσοστό εμφάνισής της είναι μικρό, ενώ το όφελος για τα αγγεία και την καρδιά είναι πολλαπλάσιο. Τα φάρμακα αυτά είναι πολύ ασφαλή, έχουν μελετηθεί για πολλά χρόνια σε χιλιάδες ασθενών και έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο να πάθει κανείς έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Ο γιατρός σας λοιπόν είναι σε θέσει και οφείλει να ελέγχει την ασφάλεια της χορήγησής τους πριν και κατά τη διάρκεια λήψης τους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εξάλλου νέα φάρμακα προστίθενται τα τελευταία χρόνια, ακόμα πιο ασφαλή για το ήπαρ και τους νεφρούς, με άλλα παράλληλα οφέλη. Γι αυτό η τακτική επαφή με τον οικογενειακό γιατρό σας είναι η σωστή προσέγγιση και όχι η αυθαίρετη λήψη αποφάσεων που στηρίζονται σε κινδυνολογίες μη ειδικών.